พระผู้ทรงเป็นแบบอย่างของเด็กและเยาวชนไทย
เด็กและเยาวชน คือกำลังสำคัญอันจักกำหนดทิศทางอนาคตของประเทศชาติ หากมุ่งหมายคาดการณ์ว่าบ้านเมืองจะดำเนินไปในลักษณาการเช่นไร คำตอบที่อาจแสวงพบได้ใกล้ตัวและชัดเจนที่สุดก็ได้แก่การพิจารณาทัศนคติ พฤติกรรม และแนวโน้มการดำเนินชีวิตของเด็กและเยาวชนในปัจจุบันนี้เอง ย่อมจะพบคำตอบในอนาคตที่กำลังมาถึงได้ในอีกไม่ช้านาน ดังนั้น การอบรมบ่มเพาะอุปนิสัยเด็กและเยาวชนให้เป็นพลเมืองคุณภาพนับแต่เยาว์วัย จึงเป็นหน้าที่ของผู้ใหญ่ที่ต้องเอาใจใส่ ปลูกฝังค่านิยมและทัศนคติอันดีงาม บนพื้นฐานของความรู้ความเข้าใจอย่างถ่องแท้ให้บังเกิดขึ้นเป็นเมล็ดพันธุ์อันทรงค่าในใจเด็กและเยาวชน ซึ่งกำลังจะงอกงามเติบโต ผลิดอกออกผลเป็นผู้ใหญ่ในวันหน้า
ราชอาณาจักรไทยมีพระมหากษัตริย์แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐเสด็จดำรงสิริราชสมบัตินับแต่ทรงพระเยาว์ถึง 2 พระองค์ ได้แก่ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (พระบรมราชสมภพ 20 กันยายน 2396 - สวรรคต 23 ตุลาคม 2453) ขณะพระชนมายุ 15 พรรษา และพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร (พระบรมราชสมภพ 20 กันยายน 2468 - สวรรคต 9 มิถุนายน 2489) ขณะพระชนมายุ 9 พรรษา ซึ่งทั้งสองพระองค์ เสด็จพระราชสมภพในวันที่ 20 กันยายน ประจวบกันเป็นเหตุเหมาะให้ราชการกำหนดวันที่ 20 กันยายนของทุกปี เป็น “วันเยาวชนแห่งชาติ”
พระบรมราชปณิธาน พระราชกรณียกิจ พระราชจริยวัตร ของสมเด็จพระบูรพมหากษัตริยาธิราชเจ้าทั้งสองพระองค์นั้น มีเป็นอเนกปริยายหลายหลากด้าน ล้วนเป็นเนติแบบอย่างอันประเสริฐแก่พสกนิกรทั้งมวล หากส่วนที่พึงอัญเชิญขึ้นเป็นเครื่องเตือนใจแก่เด็กและเยาวชนเนื่องในโอกาสวันเยาวชนแห่งชาติ ณ วาระนี้ ได้แก่พระบรมราชปณิธาน พระราชกรณียกิจ พระราชจริยวัตร ของพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร พระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 8 แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ ซึ่งทรงได้รับการอภิบาลอบรมบ่มเพาะพระอุปนิสัยอันงามจาก สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก และ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี
พระราชกิตติประวัติในรัชกาลที่ 8 ล้วนทรงคุณค่ามหาศาลในฐานที่เป็นทิฏฐานุคติอันเลิศแก่บรรดาเด็กและเยาวชนไทย แม้พระองค์จะทรงดำรงพระชนมพรรษาอยู่ไม่นานนัก แต่ก็ทรงเป็นศูนย์รวมความจงรักภักดีและทรงบำเพ็ญพระราชกรณียกิจ เป็นหิตานุหิตประโยชน์แก่แผ่นดินไทยไว้มากมายเหลือคณานับ ควรที่เด็กและเยาวชนจะน้อมรับแนวทางแห่งพระราชจริยามาเป็นแนวทางประพฤติแห่งตน ๆ โดยทั่วหน้ากัน
ที่มาข้อมูล : หนังสือทศมราชา พระเมตตาสู่ประชาราษฎร์
โดย สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (กปร.)