ทศมราชา พระเมตตาสู่ประชาราษฎร์
พระราชกรณียกิจ สืบสาน รักษา ต่อยอด ด้านการศึกษา
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีพระบรมราโชบายด้านการศึกษา ต้องมุ่งสร้างพื้นฐานให้แก่ผู้เรียน 4 ด้าน ดังนี้
1. มีทัศนคติที่ถูกต้องต่อบ้านเมือง
1. ความรู้ความเข้าใจต่อชาติบ้านเมือง
2. ยึดมั่นในศาสนา
3. มั่นคงในสถาบันพระมหากษัตริย์
4. มีความเอื้ออาทรต่อครอบครัวและชุมชนของตน
2. มีพื้นฐานชีวิตที่มั่นคง มีคุณธรรม
1. รู้จักแยกแยะสิ่งที่ผิด-ชอบ/ชั่ว-ดี
2. ปฏิบัติแต่สิ่งที่ชอบ สิ่งที่ดีงาม
3. ปฏิเสธสิ่งที่ผิด สิ่งที่ชั่ว
4. ช่วยกันสร้างคนดีให้แก่บ้านเมือง
3. มีงานทำ - มีอาชีพ
1. การเลี้ยงดูลูกหลานในครอบครัว หรือการฝึกฝน อบรมในสถานศึกษาต้องมุ่งให้เด็กและเยาวชน รักงาน สู้งาน ทำจนงานสำเร็จ
2. การฝึกฝนอบรมทั้งในหลักสูตรและนอกหลักสูตรต้องมีจุดมุ่งหมายให้ผู้เรียนทำงานเป็นและมีงานทำในที่สุด
3. ต้องสนับสนุนผู้สำเร็จหลักสูตรให้มีอาชีพ มีงานทำจนสามารถเลี้ยงตัวเองและครอบครัว
4. เป็นพลเมืองดี
1. การเป็นพลเมืองดี เป็นหน้าที่ของทุกคน
2. ครอบครัว-สถานศึกษาและสถานประกอบการต้องส่งเสริมให้ทุกคนมีโอกาสทำหน้าที่เป็นพลเมืองดี
3. การเป็นพลเมืองดี คือ เห็นอะไรที่จะทำเพื่อบ้านเมืองได้ก็ต้องทำ เช่น งานอาสาสมัครงานบำเพ็ญประโยชน์งานสาธารณกุศลให้ทำด้วยความมีน้ำใจ และความเอื้ออาทร
ทรงส่งเสริมการศึกษาของเยาวชน โดยพระราชทานพระราชดำริให้ดำเนินโครงการทุนการศึกษาสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช ฯ สยามมกุฎราชกุมาร ขึ้นเมื่อปี 2552 ด้วยพระราชปณิธานที่มุ่งสร้างความรู้ สร้างโอกาสแก่เยาวชนไทยที่มีฐานะยากจน ยากลำบาก แต่ประพฤติดี มีคุณธรรมและมีความจงรักภักดีต่อชาติ ศาสนา และสถาบันพระมหากษัตริย์ให้ได้รับการพัฒนาศักยภาพ เพื่อที่จะสามารถพึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืน โดยยึดหลักให้มีการกระจายทุนให้ครอบคลุมในทุกจังหวัด และไม่มีภาระผูกพันในการใช้ทุนคืน ให้ได้รับการศึกษาอย่างต่อเนื่องในระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย จนสำเร็จการศึกษาในระดับปริญญาตรีและจนถึงขั้นสูงสุดตามความสามารถของผู้รับทุน
ต่อมาปี 2553 พระราชทานพระราชดำริให้จัดตั้ง มูลนิธิทุนการศึกษาพระราชทานสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช ฯ สยามมกุฎราชกุมาร (ม.ท.ศ.) ทรงเป็นประธานกรรมการ และพระราชทานพระบรมราชวโรกาสให้คณะครู นักเรียนดีเด่นประจำปีเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทรับพระราชทานโล่เชิดชูเกียรติ ยังความปลาบปลื้มปีติแก่คณะนักเรียนและครูเป็นล้นพ้น นับตั้งแต่ปี 2552 – 2565 มีนักเรียนที่มีฐานะยากจนได้รับทุนพระราชทานไปแล้ว 14 รุ่น ซึ่งหน่วยงานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องได้ร่วมกันดำเนินงานสนองพระราชดำริ เช่น กระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ และมูลนิธิฯ ครอบคลุมตั้งแต่กระบวนการคัดเลือกคัดสรรนักเรียนทุนในแต่ละรุ่น/ปี การพัฒนาศักยภาพนักเรียนทุนด้านการศึกษา การเรียนรู้ ทักษะ และสมรรถนะด้านต่าง ๆ รวมถึงการเสริมสร้างจิตอาสา
นอกจากนี้ ได้พระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์สมทบค่าก่อสร้างโรงเรียนมัธยมศึกษาที่ตั้งอยู่ในชนบทห่างไกล และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมรับโรงเรียนมัธยมศึกษาในถิ่นทุรกันดาร 6 แห่ง ไว้ในพระบรมราชูปถัมภ์ ได้แก่
1. โรงเรียนมัธยมพัชรกิติยาภา 1 จังหวัดนครพนม
2. โรงเรียนมัธยมพัชรกิติยาภา 2 จังหวัดกำแพงเพชร
3. โรงเรียนมัธยมพัชรกิติยาภา 3 จังหวัดสุราษฎร์ธานี
4. โรงเรียนมัธยมสิริวัณวรี 1 จังหวัดอุดรธานี
5. โรงเรียนมัธยมสิริวัณวรี 2 จังหวัดสงขลา
6. โรงเรียนมัธยมสิริวัณวรี 3 จังหวัดฉะเชิงเทรา
โดยเสด็จพระราชดำเนินไปทรงวางศิลาฤกษ์ พระราชทานวัสดุอุปกรณ์การศึกษาอันทันสมัย เช่น คอมพิวเตอร์ วีดิทัศน์ พระราชทานคำแนะนำและทรงส่งเสริมให้โรงเรียนดำเนินโครงการที่เป็นประโยชน์แก่นักเรียน เช่น โครงการอาชีพอิสระ ให้เยาวชนใช้ความรู้ประกอบอาชีพเลี้ยงตนและครอบครัวได้ ทั้งได้เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมโรงเรียน ทรงติดตามผลการศึกษา และเสด็จพระราชดำเนินไปพระราชทานปริญญาบัตรแก่บัณฑิตของมหาวิทยาลัยต่าง ๆ ทุกปี ซึ่งมีเป็นจำนวนมาก
ที่มาข้อมูล : หนังสือทศมราชา พระเมตตาสู่ประชาราษฎร์
โดย สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (กปร.)
และเว็บไซต์หน่วยราชการในพระองค์